Selçuklu mîmârî ve sanat eserlerinin çoğu
birer şaheserdir. Bâtınîler, Moğollar ve asırların tahribâtına rağmen
mevcutları dahi mütehassıslarınca hâlâ hayranlıkla incelenmektedir. Selçuklu
sarayı, köşk, medrese, câmi, mescit, türbe, künbet, kervansaray, ribat, han,
çarşı, tıp fakültesi mâhiyetinde her biri şifâ yurdu olan hastahâne, kaplıca,
hamam, çeşme, ev, yol, kale, sur, kule, tersâneler ve diğer sosyal, sivil ve
askerî eserler belli başlı Selçuklu mîmârî eserlerini meydana getirir. Kitâbe,
hat, tezhib, süsleme, minyatür, çini, halı, kilim ve seccâdeler ise Selçuklu
eserlerine ayrı bir zenginlik kazandırır. Çadır şeklinde yapılan kubbeler de
Selçuklu mîmârî eserlerinin bir başka zerâfet ve ihtişâm örneğidir. Çadır
şeklindeki kubbe, türbelerde çok kullanılmıştır. Sultan, evliyâ, âlim, devlet
adamları ve hürmete lâyık şahıslar adına yapılan muhteşem türbeler ülkenin her
tarafında mevcuttu.
İlk Büyük Selçuklu Hükümdârı Tuğrul beyin
Rey’de Künbed-i Tuğrul, İsfehan, Hemedan ve Merv’de diğer sultanların muhteşem
türbeleri çok süslü, kıymetli eşyâ ve mefruşâtla doluydu. Bağdat’ta İmâm-ı
A’zam Ebû Hanîfe’ye ve Necef’te hazret-i Ali’nin makâmına muhteşem türbe ve
külliyelerin Sultan Melikşâh tarafından yapılması, Selçukluların Sahâbe-i
kirâm, Ehl-i beyt, âlim ve muhterem zâtlara hürmetlerindendir. Selçuklular,
Merv, Rey, İsfehan, Hemedan, Bağdat ve Nişâbûr’da muhteşem saraylar ve câmiler
inşâ ettiler.
Han, kervansaray, çeşme, yol, köprü,
ribat, hânkâh, hamam, câmi ve medreseler ülkenin her tarafında yaygındı.
Selçuklularda hükûmetin îmâr ve inşâat işlerini Emîr-i mîmâr idâresinde
bir heyet kontrol ve nezâret ederdi. Ayrıca büyük âbidevî eserlerin ihtiyaçları
vakıf gelirinden karşılanan, dâimî bir mîmârları bulunurdu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder