Türk Mitolojisi: Ejderha.

Büyük olasılıkla Türkler ejderha figürünü ve onunla il-gili tüm tasarımları Çinlilerden ödünç almışlardır; ona ta-kılan eski isim, luu adı bunun bir kanıtıdır. Bazı gruplar bu tasarımların oldukça etkisinde kalmış olmalı ki, bugün bile Türkiye'de hâlâ Çin düşünce tarzına uygun söylenceler bul-mak mümkündür. Kimi grupları ise ejderha fazlaca ilgilen-dirmemiştir; onlar fabllarda geçen ve yabancısı oldukları bu hayvanın yerine, özellikle Oniki Hayvanlı Takvimde görül-düğü üzere, başka hayvanlar koymuşlardır. Özbekler, Azer-baycanlılar, Türkmenlerin bir bölümü ve Sinkiang Uygur-ları ejderhanın yerine balığı, Hakaslar ise kertenkeleyi koy-muşlardır. Kâşgarlı ise ejderha sözcüğünü (Arapça) timsah olarak tercüme etmektedir; bunu ise Türkçe'deki ntik sözcü-ğü karşılamaktadır. Batı Türk dünyasında ejderhaya ilişkin tasarımlar, büyük klasik kültürlerden olan İran ve Yunan kültüründen etkilenmiştir. Böylece spesifik bir tasarım oluş-muş ve bunu da aynı şekilde spesifik bir isim olan evren sözcüğü karşılamaktadır. Her ne kadar Pritsak, —*böri (kurt) sözcüğünü Bulgar prensler listesindeki veren olarak alımlı-yorduysa da, bu sözcük açıkçası evrenin bir göçüşmesidir, dolayısıyla Türkçe'ye çok erken dönemlerde girmiştir. Eti-molojisi bellidir: evir (dönmek) fiilinden -en ekiyle türetilmiş bir sıfat-fiildir. Kutadgu Bilig'de evren bilimine ayrılmış bir bölümde, bu sözcüğün asıl işlevi ifade bulur: "Bak, o sürekli dönen ejderhayı yarattı." Selçuklu dönemine ait resimler ile heykel ve seramiklerde, bazen bir kemerin ucunda, bazen de bir ağacın köklerinin dibinde temsil edilmektedir: uzun, yılan biçiminde bir vücudu olan ve eğilip bükülerek dü-ğümler atan, başka bir deyişle kendi etrafında dolanan bir ejderha. Müslüman Türk kültüründe daha iyi gözlemlediği-miz farklı özelliklerinin yanı sıra, ejderhanın -»Yılan famil-yasından olduğu anlaşılmaktadır. O, yılanların kralı olup, görevi insanları yutmaktır. Rutubet ve yer altı dünyası ile ilişki içindedir. Buna rağmen -bugüne kadar görülmedik bir şekilde- kışı yerin altında geçiren ejderha ilkbaharda dışarı çıkar ve yazın göğe yükselir: Yani ejderha "iki değerlikli", kı-şın yerin altında yaşayan bir hayvan ve yazın en sıcak dö-neminde hüküm süren tanrısal bir hayvandır.