On üçüncü asrın sonlarına doğru
Beyşehir ve Seydişehir civârında kurulmuş bir Türk beyliği. Beyliğin kurucusu
Seyfeddîn Süleymân Bey, Anadolu Selçuklularının uç beyi idi. Selçuklu Sultânı
Üçüncü Gıyâseddîn Keyhüsrev, 1283 senesinde İlhanlı hükümdârı tarafından
öldürülünce, yerine amcasının oğlu İkinci Gıyâseddîn Mes’ûd geçti. Gıyâseddîn
Mes’ûd Konya’daki Eşrefoğlu ve Karamanoğlu kuvvetlerinin Gıyâseddîn Keyhüsrev
taraftarı olması sebebiyle Konya’yı bırakarak, Kayseri’yi devlet merkezi yaptı. Gıyâseddîn
Keyhüsrev’in annesi, devletin, iki torunu ile Mes’ûd arasında paylaştırılmasını
isteyerek, Eşrefoğullarını ve Karamanoğullarını Konya’ya çağırdı. Eşrefoğlu
Süleymân Beye saltanat nâibliği verildi. Bu şehzâdeler, 1285 senesinde tahta
çıkarıldı. Yedi ay gibi kısa bir süre sonra Gıyâseddîn Mes’ûd ve vezir Sâhib
Ata’nın gayretleriyle şehzâdeler bertaraf edildi. Bunların tahttan indirilmesi
üzerine Eşrefoğlu Süleymân Bey, kendi merkezine çekildi ve Sultan Mes’ûd’a
karşı cephe aldı.
1286 senesinde Eşrefoğullarının
merkezi Germiyanoğulları tarafından yağmalandı. 1288 senesi başlarında
Eşrefoğlu Süleymân Bey, Ilgın’a akın yaptı. Aynı sene Sultan Mes’ûd ile
barışarak itâatini arz etti. Beyliğin merkezini Beyşehir’e nakletti ve şehrin etrâfını
surlarla çevirdi. Eşrefoğlu Süleymân Bey, 1302 senesi Ağustos ayının yirmi
yedisinde Beyşehir’de vefât etti. Yerine büyük oğlu Mehmed Bey geçti.
Mehmed Bey, beyliğinin
topraklarını kuzeye doğru genişletmeye muvaffak oldu. Akşehir ve Bolvadin’i ele
geçirdi. 1314 senesinde Anadolu beylerinin itâatlerini sağlamak ve âsîlerini
cezâlandırmak için sefer düzenleyen İlhanlı Devletinin Beylerbeyi Emîr Çoban’a
itâat eden beyler arasında Mehmed Bey de vardı. Mehmed Beyin 1320 senesinden
sonra öldüğü, Bolvadin’de yaptırdığı câminin kitâbesinden anlaşılmaktadır.
Mehmed Beyin yerine oğlu İkinci
Süleymân Bey geçti.Süleymân Bey zamânında uclarda bağımsızlıklarını muhâfaza
etmeye çalışan beylere karşı İlhanlı Devletinin Anadolu Vâlisi Demirtaş harekte
geçti. Demirtaş, 1326 yılında Beyşehir’e yürüyerek şehri ele geçirdi. Süleymân
Beyi işkenceyle öldürerek, göle attırdı. Böylece Eşrefoğulları Beyliği sona
erdi.
Seyfeddîn Süleymân Bey, 1297
senesinde Beyşehir’de nefis Türk mîmârî eserlerinden olan bir câmi yaptırdı. Bu
câminin mihrâbı çok güzel olup, Selçuklu mîmârîsinin devâmıdır. Türbesi bu
câminin yanındadır. Mehmed Bey de Bolvadin’de güzel bir câmi yaptırmıştır.
Mübârizüddîn Mehmed Bey adına,
Şemsüddîn Mehmed Tüsterî tarafından Arapça Fusûl-ül-Eşrefiyye isimli bir eser yazılmıştır. Eserin yazması, Ayasofya
kütüphânesi 2445 numarada kayıtlıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder