On üçüncü asırda Kastamonu ve çevresinde faaliyet gösteren
Türkmen beyliği. Beyliğin kurucusu Hüsâmeddîn Çoban Bey, Kayı boyuna mensub
olup, Anadolu Selçuklu Devletinin ileri gelen devlet adamlarından biriydi.
Bunun isminden dolayı, kurduğu beyliğe, Çobanoğulları beyliği denildi.
Hüsâmeddîn Çoban, Birinci İzzeddîn Keykâvus’un sultanlığı sırasında Bizans’a
karşı düzenlenen seferlere katıldı. Birinci Alâeddîn Keykûbâd tahta çıkınca,
bağlılığını arz etti.
Moğollar 1223 (H.620) Kıpçak ilini işgâl edince, bunu
fırsat bilen Rumlar, Kırım sâhilindeki Suğdak şehrini kontrolleri altına
aldılar. Sultan Alâeddîn Keykûbât, Hüsâmeddîn Çoban’ı Suğdak’ı zaptetmek için
vazîfelendirdi. Hüsâmeddîn Çoban da sefere çıkarak Suğdak’ı zaptetti. Kıpçak
hanının ve Rus hükümdârının Sultan Alâeddîn’e itâatini sağladı. 1227 senesinde
Kastamonu’ya döndü. Ölümünden sonra yerine oğlu Alp Yürek geçti. Alp Yürek
hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.
Alp Yürek’ten sonra yerine oğlu Muzafferüddîn Yavlak Arslan
geçti. Yavlak Arslan zamânında Anadolu’da birçok karışıklıklar oldu. Yavlak
Arslan, İlhanlılara muhâlefete başladı. Bunun üzerine İlhanlı hükümdârı
Geyhatu, bir Selçuklu-Moğol ordusunu Kastamonu’ya gönderdi. Yapılan muhârebede
Yavlak Arslan öldü. Selçuklu Sultânı İkinci Mes’ûd, bu muhârebede kendisine
büyük yardımı dokunan Şemseddîn Yaman Candar’a Kastamonu ve havâlisinde
Eflânî’nin idâresini verdi.
Yavlak Arslan’dan sonra yerine oğlu Mahmud Bey geçti.
Mahmud Bey zamânında Bizans topraklarına akınlar düzenlendi. Sakarya Nehrinin
civârına kadar olan yerler fethedildi. Ancak 1309 senesinde Candaroğlu Süleymân
Paşa bir baskın ile Kastamonu’yu fethederek Çobanoğulları Beyliği’ne son verdi.
Çobanoğulları devrinde Kastamonu ve
çevresinde îmâr ve kültür faâliyetleri gelişti. Memleketlerine gelen âlimlere
büyük önem verdiler. Meşhûr âlim Kutbûddîn Şîrâzî, İhtiyârât
el-Muzafferî isimli
astronomi kitabını Yavlak Arslan için yazdı. Nüzhet-ül-Küttâp, Kavâ’id-ür-Resâ’ıl adlı eserler bu devirde yazıldı. Bu devirdeki en muhteşem
yapı ise; Taşköprü’deki Muzafferüddîn Yavlak Arslan Medresesi
külliyesidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder