DEVLETİN ZAYIFLAMASI VE YIKILIŞI

Kağan 821 yılının başında ölünce Kün Tengride Ülüg Bulmış Alp Küçlüg Bilge unvanlı yeni kağan tahta geçti. Bu kağanın üç yıllık saltanatında daha önce söz verilen Çinli prenses gelin olarak geldi. Bu evlenme dolayısıyla kaynaklarda ayrıntılı bilgiler verilmektedir. 824 yılında bu kağanın da ölümü üzerine devleti çökertecek olan Ay Tenride Kut Bulmış Bilge Kağan tahta geçti. Çin entrikaları bu dönemde yoğun bir şekilde devletin içini karıştırırken, Çinliler bol hediyelerle kağana hiçbir şey olmamış gibi davranıyordu. Tabii ki, devletin zayıflamasında daha önceki kağanın zamanında gelen Çinli prensesin entrikalarının büyük rolü vardı. 832 yılında bu başarısız kağan öldürülerek saltanatına son verildi.

Yeni kağan Hu Tegin öncekine hiç benzemiyordu. Devleti nispeten toparladı ise de daha sonra bazı devlet adamlarının ihtilal yapmak teşebbüslerini engellemeyi başardıysa da, vezirlerinden Kürebir, Sha-t’olarla birlikte ona hücum ederek öldürdü. Yerine Hazar Tegin’i kağan olarak tahta geçirdi. 839 yılında çok ağır geçen kış mevsimi yüzünden Uygurların sürülerinin çoğu telef oldu. Bu da siyasi bunalımı daha da ağırlaştıran kıtlığı ortaya çıkardı, ülkedeki huzursuzluğu arttırdı. Önceki kağanın tahttan indirilişi sırasında merkezde olmayan kumandanlardan Külüg Baga, Kırgızların yanına giderek onlarla birlikte yüz bin süvariyle Uygur başkentini bastı ve Hazar Tegin’i ve Kürebir’i öldürdü. Kağanlık otağı da içinde olmak üzere bütün değerli varlıklar Kırgızların eline geçti (840).

Böylece Uygur Kağanlığı yıkıldı ve Uygurların on beş boyu batı yönüne, Kar- luklara doğru gitti. Bir grup Uygur Tibet’e, diğer bir grup ise Kuca’ya sığındı. Geride kalan on üç Uygur boyu kendi aralarında Üge Tegin’i kağan seçtiler (840). Bu arada Kırgızların baskın sırasında ele geçirdikleri Çin asıllı prensesi geri aldılarsa da kendi aralarında anlaşamadılar. Sha-t’oların desteğiyle adı geçen prenses kurtarılarak Çin’e götürüldü. Devletin eski dirliğini sağlayamayan Üge Kağan 847 yılında öldürülüp ortadan kaldırıldı. Batıya doğru giden grup ikiye ayrılarak bir kısmı Kuca’ya, diğer kısmı Beşbalık’a yerleşti.