Hun İmparatorluğunun asıl yönetici öğesini meydana
getirenler Türk boylarıydı. Türklerin yanı sıra Moğollar ve Tunguzlar gibi
diğer Orta Asya kavimleri de bu imparatorluk içinde yer almışlardır. Bu
devlette orman kavimleri olan Moğolların veya Tunguzların değil, bozkır kavmi
olan Türklerin kültürü egemen olmuştur. Devletin hanedanı Türk, kullandığı dil
de Türkçe idi. Türkçeden gelen "Hun" adı adam,
insan ve halk anlamına geliyordu. Mongoloid ırkla ilgisi bulunmadığı anlaşılan
Hunların kurdukları devlet ve uygarlığın tarihi M.Ö.2500 yılına kadar
uzanmaktadır. Kansu ve Şensi bölgeleri Hun uygarlığının ana merkezidir. Hunlar
genellikle, av, hayvancılık ve tarımla uğraşmışlardır. Büyükbaş hayvan yerine
at yetiştirmişlerdir. Hunlar daha sonraları Türkler diye adlandırılan boyların
ilk atalarıdır.
Hunlar genelde göçebe bir kavim olduklarından yalnızca Çine değil, Asyanın tüm bölgelerine göçler ve akınlar yapmışlardır. Onların bu hareketli ve savaşçı yaşamları nedeniyle kurdukları devlet kısa zamanda büyümüş ve Türklerin ilk kurduğu imparatorluk durumuna gelmiştir. Savaşçı bir yapıya sahip bulunduklarından o dönemde yaşayan hiçbir ulus Hunların akınlarını durduramıyordu. Bitip tükenmeyen Hun saldırılarından bıkan Çinliler, sonunda kurtuluşu, ülkelerini çevreleyen Büyük Çin Seddini yapmakta buldular. Hun devletinin ilk kurucusu Teomandır. M.Ö.220de başa geçen ilk Hun hakanı Teoman o zamana kadar dağınık yaşayan Hun boylarını merkezi bir yönetim altında toplayarak Hun devletinin ilk kurucusu olmuştur. Teomanın kuruculuğundan sonra başa Mete geçmiştir. Mete babasının kurduğu devleti kısa zamanda başardığı fetihlerle imparatorluğa dönüştürmüştür. Başa geçiş sırasına göre Hun hakanları şunlardır.
1. Teoman M.Ö.220-M.Ö.209 2. Mete M.Ö.209-M.Ö.174 3. Lao-Şang M.Ö.174-M.Ö.160 4. Kung-Sin M.Ö.160-M.Ö.126 5. Iti-Sie M.Ö.126-M.Ö.114 6. U-vey M.Ö.114-M.Ö.105 7. Ousiuliu M.Ö.105-M.Ö.102 8. Kiuliu-hou M.Ö.102-M.Ö.101 9. Tçietiheu M.Ö.101-M.Ö.96 10. Houloku M.Ö.96-M.Ö.85 11. Houyenti M.Ö.85-M.Ö.68 12. Hiuliukiu M.Ö.68-M.Ö.60 13. Voyenkiu M.Ö.60-M.Ö.57 14. Houhansie M.Ö.57-M.Ö.31 15. Feoutchou M.Ö.31-M.Ö.20 16. Seuhiaijo M.Ö.20-M.Ö.12 17. Tcheyajo M.Ö.12-M.Ö.8 18. Outchou M.Ö.8-M.S.13 19. Ouloijou M.S.13-M.S.18 20. Houthouulh M.S.18-M.S.46 21. Pounou M.S.46-M.S.66 22. Yeou-lieou M.S.66-M.S.87 23. Yu-chukieu M.S.87-M.S.92
Hunlar genelde göçebe bir kavim olduklarından yalnızca Çine değil, Asyanın tüm bölgelerine göçler ve akınlar yapmışlardır. Onların bu hareketli ve savaşçı yaşamları nedeniyle kurdukları devlet kısa zamanda büyümüş ve Türklerin ilk kurduğu imparatorluk durumuna gelmiştir. Savaşçı bir yapıya sahip bulunduklarından o dönemde yaşayan hiçbir ulus Hunların akınlarını durduramıyordu. Bitip tükenmeyen Hun saldırılarından bıkan Çinliler, sonunda kurtuluşu, ülkelerini çevreleyen Büyük Çin Seddini yapmakta buldular. Hun devletinin ilk kurucusu Teomandır. M.Ö.220de başa geçen ilk Hun hakanı Teoman o zamana kadar dağınık yaşayan Hun boylarını merkezi bir yönetim altında toplayarak Hun devletinin ilk kurucusu olmuştur. Teomanın kuruculuğundan sonra başa Mete geçmiştir. Mete babasının kurduğu devleti kısa zamanda başardığı fetihlerle imparatorluğa dönüştürmüştür. Başa geçiş sırasına göre Hun hakanları şunlardır.
1. Teoman M.Ö.220-M.Ö.209 2. Mete M.Ö.209-M.Ö.174 3. Lao-Şang M.Ö.174-M.Ö.160 4. Kung-Sin M.Ö.160-M.Ö.126 5. Iti-Sie M.Ö.126-M.Ö.114 6. U-vey M.Ö.114-M.Ö.105 7. Ousiuliu M.Ö.105-M.Ö.102 8. Kiuliu-hou M.Ö.102-M.Ö.101 9. Tçietiheu M.Ö.101-M.Ö.96 10. Houloku M.Ö.96-M.Ö.85 11. Houyenti M.Ö.85-M.Ö.68 12. Hiuliukiu M.Ö.68-M.Ö.60 13. Voyenkiu M.Ö.60-M.Ö.57 14. Houhansie M.Ö.57-M.Ö.31 15. Feoutchou M.Ö.31-M.Ö.20 16. Seuhiaijo M.Ö.20-M.Ö.12 17. Tcheyajo M.Ö.12-M.Ö.8 18. Outchou M.Ö.8-M.S.13 19. Ouloijou M.S.13-M.S.18 20. Houthouulh M.S.18-M.S.46 21. Pounou M.S.46-M.S.66 22. Yeou-lieou M.S.66-M.S.87 23. Yu-chukieu M.S.87-M.S.92
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder